ดาวเคราะห์น้อยเป็นวัตถุชนิดที่มีอยู่เป็นจำนวนมากในระบบสุริยะ ปัจจุบันมีการค้นพบดาวเคราะห์น้อยแล้วมากกว่า 4 แสนดวง ในจำนวนนี้มีดาวเคราะห์น้อยอยู่ 6 ดวง ที่ได้รับการตั้งชื่อเรียกขานตามชื่อสกุลของเยาวชนไทยที่ได้รับรางวัลจากการแข่งขันโครงงานวิทยาศาสตร์ในงาน Intel International Science and Engineering Fair (ISEF) ประจำปี 2006 และ 2007

ตามขั้นตอนในปัจจุบัน เมื่อมีการค้นพบดาวเคราะห์น้อยดวงใหม่ที่ตรวจสอบแล้วว่าไม่ตรงกับดาวเคราะห์น้อยดวงอื่นที่เคยพบมาก่อนหน้านั้น มันจะได้ชื่อชั่วคราวซึ่งบ่งบอกปีและช่วงเวลาที่ค้นพบ ตัวเลข 4 ตัวแรกบอกปี ค.ศ. ตามด้วยตัวอักษร เช่น A หมายถึง ค้นพบในช่วงวันที่ 115 ม.ค., B หมายถึงค้นพบในช่วงวันที่ 1631 ม.ค., C หมายถึง ค้นพบในช่วงวันที่ 115 ก.พ.โดยละตัวอักษร I และ Z ไว้

อักษรที่ตามหลังมาอีก 1 ตัว จะบ่งบอกลำดับของการค้นพบภายในครึ่งเดือนนั้น เริ่มจาก A ถึง Z ยกเว้นตัว I จึงมีอักษร 25 ตัว ที่ใช้สำหรับดาวเคราะห์น้อย 25 ดวงแรกที่ค้นพบในครึ่งเดือนนั้น ดาวเคราะห์น้อยดวงแรกที่พบในครึ่งแรกของเดือน เม.ย.ปีนี้ จึงมีชื่อชั่วคราวว่า 2009 GA เป็นต้น หากมีการค้นพบดาวเคราะห์น้อยมากกว่า 25 ดวง ดาวเคราะห์น้อยดวงที่ 26 จะถือว่านำตัวอักษร A มาใช้อีกครั้ง จึงมีตัวเลขต่อท้ายห้อยไว้ เช่น 2009 GA1 (ปกติตัวเลขจะเป็นตัวห้อย แต่ก็พบบ่อยว่าเขียนเป็นตัวปกติ) ถัดไปคือ 2009 GB1, 2009 GC1, 2009 GZ1 ดาวเคราะห์น้อยดวงที่ 51 คือ 2009 GA2 เป็นต้น

เมื่อมีข้อมูลตำแหน่งดาวเคราะห์น้อยดังกล่าวมากขึ้นจนสามารถคำนวณวงโคจรได้แม่นยำ ดาวเคราะห์น้อยดวงนั้นจะมีชื่อถาวรเป็นตัวเลข จากนั้นภายในระยะเวลา 10 ปี ผู้ค้นพบมีสิทธิเสนอชื่อสามัญให้กับดาวเคราะห์น้อยที่ตัวเองพบ โดยส่งเรื่องไปให้คณะกรรมการตั้งชื่อวัตถุขนาดเล็กของสหพันธ์ดาราศาสตร์สากล (Committee for SmallBody Nomenclature) ซึ่งประกอบด้วยนักดาราศาสตร์ผู้เชี่ยวชาญด้านดาวเคราะห์น้อยและดาวหางจากทั่วโลกเป็นผู้ตัดสินและอนุมัติ ทั้งนี้ ยังมีเงื่อนไขว่าชื่อที่เสนอนั้นต้องไม่ยาวกว่า 16 ตัวอักษร สามารถอ่านออกเสียงได้ ไม่เป็นคำหยาบ และไม่คล้ายกับชื่อของดาวเคราะห์น้อยดวงอื่นหรือบริวารของดาวเคราะห์ เพื่อหลีกเลี่ยงความสับสน





แต่เดิมมา ชื่อสามัญของดาวเคราะห์น้อยมักตั้งตามเทพเจ้าหรือตัวละครในเทพปกรณัม เช่น 1 Ceres, 2 Pallas, 3 Juno, 4 Vesta ต่อมาเมื่อพบดาวเคราะห์น้อยมากขึ้น จึงมีการตั้งชื่อตามนักวิทยาศาสตร์และบุคคลที่มีชื่อเสียง เช่น 1001 Gauss, 2001 Einstein, 3895 Earhart, 4147 Lennon, 4457 van Gogh, 7000 Curie เป็นต้น โดยมีกฎว่าหากจะตั้งชื่อตามบุคคลหรือเหตุการณ์ทางการทหารหรือการเมือง ต้องรอให้เกิน 100 ปีหลังเหตุการณ์นั้นหรือนับตั้งแต่บุคคลผู้นั้นเสียชีวิต ไม่สนับสนุนให้ตั้งชื่อตามสัตว์เลี้ยง และต้องไม่มีจุดมุ่งหมายเพื่อการค้า นับถึงวันที่ 9 เม.ย.2552 มีดาวเคราะห์น้อยที่ถูกพบแล้ว 450,935 ดวง มีชื่อเป็นตัวเลขแล้ว 212,999 ดวง ในจำนวนนี้ได้รับการตั้งชื่อสามัญแล้ว 15,190 ดวง

สถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (เอ็มไอที) ในสหรัฐอเมริกา มีโครงการตรวจดูท้องฟ้าเพื่อค้นหาวัตถุที่อาจเป็นอันตรายต่อโลกที่มีชื่อโครงการว่าลีเนียร์ (LINEAR : Lincoln NearEarth Asteroid Research) สนับสนุนโดยกองทัพอากาศและนาซา ทำให้ค้นพบดาวเคราะห์น้อยและดาวหางจำนวนมาก (ลีเนียร์พบดาวเคราะห์น้อยมากถึงกว่า 1 แสนดวง) การตั้งชื่อดาวเคราะห์น้อยตามชื่อของผู้ที่ได้รับรางวัลในงาน ISEF เป็นตามโครงการ Ceres Connection ของสถาบันแห่งนี้อันมีเป้าหมายส่งเสริมการศึกษาวิทยาศาสตร์ และเพื่อเป็นเกียรติกับผู้ที่ได้รางวัล ซึ่งแสดงถึงความเป็นเลิศทางวิทยาศาสตร์

สมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ และศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ ได้ร่วมกับบริษัท อินเทล ประเทศไทย สนับสนุนการส่งนักเรียนไทยเข้าร่วมงาน ISEF ซึ่งมีนักเรียนเข้าร่วมประกวดผลงานจากหลายสิบประเทศ ทั้งประเภทเดี่ยวและทีม มี 2 ครั้งที่เอ็มไอทีเสนอชื่อสกุลของเยาวชนไทยผู้ที่ได้รับรางวัลที่ 1 และ 2 ไปยังสหพันธ์ดาราศาสตร์สากล เพื่อตั้งเป็นชื่อดาวเคราะห์น้อย

ดาวเคราะห์น้อยทั้ง 6 ดวงที่มีชื่อไทย มาจากชื่อสกุลของนักเรียนโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา 6 คน โดย 3 ดวงแรกมาจากเยาวชนที่ศึกษาการแตกของฝักต้อยติ่ง ซึ่งได้รางวัลที่ 2 สาขาพฤกษศาสตร์ ในการแข่งขันประจำปี ค.ศ.2006 ดาวเคราะห์น้อยอีก 3 ดวง มาจากเยาวชนที่ศึกษารูปแบบการหุบของใบไมยราบ ได้รับรางวัลที่ 1 ในสาขาเดียวกัน ประจำปี ค.ศ.2007

ดาวเคราะห์น้อยทั้ง 6 ดวง โคจรอยู่ระหว่างวงโคจรของดาวอังคารกับดาวพฤหัสบดี ประกอบด้วย

21464 ชินอรุณชัย (21464 Chinaroonchai) - ตั้งชื่อตามนามสกุลของ นายทนงศักร ชินอรุณชัย เดิมมีชื่อชั่วคราวว่า 1998 HH88

21540 อิทธิปัญญานันท์ (21540 Itthipanyanan) - ตั้งชื่อตามนามสกุลของ นายสุขสันต์ อิทธิปัญญานันท์ เดิมมีชื่อชั่วคราวว่า 1998 QE11

21632 สุวรรณศรี (21632 Suwanasri) - ตั้งชื่อตามนามสกุลของ นายครองรัฐ สุวรรณศรี เดิมมีชื่อชั่วคราวว่า 1999 NR11

23310 ศิริวัน (23310 Siriwon) - ตั้งชื่อตามนามสกุลของ น.ส.ณัฐนรี ศิริวัน เดิมมีชื่อชั่วคราวว่า 2001 AA25

23308 นิยมเสถียร (23308 Niyomsatian) - ตั้งชื่อตามนามสกุลของ นายกรวิชญ์ นิยมเสถียร เดิมมีชื่อชั่วคราวว่า 2001 AS21

23313 สุโภไควณิช (23313 Supokaivanich) - ตั้งชื่อตามนามสกุลของ นายณฐพล สุโภไควณิช เดิมมีชื่อชั่วคราวว่า 2001 AC42

ดาวเคราะห์น้อยทั้งหมดที่กล่าวมานี้มีขนาดเล็กและสว่างน้อยมาก ไม่สามารถสังเกตเห็นได้ด้วยตาเปล่า ต้องใช้กล้องขนาดใหญ่และการถ่ายภาพโดยเปิดหน้ากล้องนานๆ อย่างไรก็ดี การได้เป็นหนึ่งในคนไม่ถึง 1.6 หมื่นคน ที่ได้มีชื่อเป็นดาวเคราะห์น้อยถือว่าน่าภูมิใจ เป็นเกียรติแก่วงศ์ตระกูลและสร้างชื่อเสียงให้แก่ประเทศชาติ
 


 ที่มาข้อมูล : โพสต์ทูเดย์